Δερματικά Έλκη & Κατακλίσεις

Εμφανίζονται κυρίως σε ηλικιωμένους ή σε νοσηλευόμενους ασθενείς (ιδιαίτερα σε μονάδες εντατικής θεραπείας), ενώ οι πιο συχνές ανατομικές περιοχές ανάπτυξης ελκών είναι:

• η ιεροκοκκυρική χώρα
• οι τροχαντήρες
• οι πτέρνες

Κυριότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες είναι:

• παρατεταμένη ή μόνιμη ακινησία
• σακχαρώδης διαβήτης
• περιφερική αγγειοπάθεια λόγω αθηροσκλήρωσης
• νευρολογικές παθήσεις (π.χ. εγκεφαλικό επεισόδιο, άνοια)
• παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος που προκαλούν ιστική υποξία
• κακή διατροφή
• κακή υγιεινή

Διακρίνονται τέσσερεις βαθμοί κατακλίσεων ανάλογα με το βάθος και την σοβαρότητα:

• 1ου βαθμού: Ερυθρότητα και ήπια φλεγμονή του δέρματος.
• 2ου βαθμού: Επιφανειακή εξέλκωση (κιτρινωπή βλάβη) του δέρματος.
• 3ου βαθμού: Βαθύτερη εξέλκωση του δέρματος (κιτρινωπή ή μαύρη βλάβη) με επέκταση στο υποδόριο λίπος και φτάνει μέχρι την περιτονία.
• 4ου βαθμού: Η εξέλκωση επεκτείνεται και στους εν τω βάθη ιστούς, όπως είναι οι μύες και τα οστά.

Πρόληψη των ελκών και κατακλίσεων

Καταρχήν, η πρόληψη εμφάνισης των κατακλίσεων απαιτεί την στενή συνεργασία του ασθενούς και των οικείων του με την κατάλληλη ιατρονοσηλευτική ομάδα. Κατόπιν, πρέπει να εφαρμοσθούν μια σειρά από οδηγίες και μέτρα για την σωστή αντιμετώπιση όπως:

• Αλλαγή θέσεως του ασθενούς τουλάχιστον κάθε 2 ώρες
• Κατάλληλη τοπική περιποίηση του δέρματος με προϊόντα καθαρισμού και ενυδάτωσης, καθώς και απομάκρυνση εκκρίσεων, ούρων και κοπράνων.
• Χρήση ειδικών στρωμάτων κατάκλισης και συσκευών μείωσης της πίεσης.
• Βελτίωση της διατροφής. Η πρόσληψη τροφών πλούσιες σε λευκώματα (π.χ. αυγά, κοτόπουλο) βοηθάει στην επούλωση των ελκών.
• Διόρθωση των υποκείμενων παθήσεων σε συνεργασία με τον θεράποντα ιατρό.

Θεραπεία των ελκών και κατακλίσεων

Η θεραπεία των κατακλίσεων διακρίνεται σε:

• Τοπικός καθαρισμός – πλύσεις: Συνιστάται στον τακτικό καθαρισμό της βλάβης με ήπια αντισηπτικά διαλύματα, αλλά και με απλό πλύσιμο με φυσιολογικό ορό και πράσινο σαπούνι.
• Χρήση κρεμών και επιθεμάτων: Ανάλογα με τον βαθμό της κατάκλισης μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατάλληλες κρέμες και επιθέματα που έχουν ως στόχο την απομάκρυνση των νεκρωτικών ιστών, την αποφυγή μόλυνσης, την απορρόφηση των εκκρίσεων και την αποφόρτιση (μείωση της πίεσης) της περιοχής. Με βάση την κλινική μας εμπειρία ιδιαίτερα αποτελεσματικά είναι τα προϊόντα με βάση το Μέλι Ιατρικού-Τύπου (L-Mesitran soft® και L-Mesitran tulle®), καθώς εμφανίζουν ισχυρή επουλωτική και αντιμικροβιακή δράση.    
• Χειρουργικός καθαρισμός: Εφαρμόζεται σε κατακλίσεις 3ου και 4ου βαθμού, όπου απαιτείται απομάκρυνση των νεκρωτικών ιστών.
• Χρήση τοπικών και περιοχικών κρημνών: Χρησιμοποιούνται συνήθως σε εκτεταμένες κατακλίσεις 4ου βαθμού και σε ασθενείς που δεν είναι προχωρημένης ηλικίας και δεν έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας.
• Συνδυασμός των παραπάνω τεχνικών.