Αποκατάσταση στήθους μετά από μαστεκτομή
Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μια από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου προσβάλλοντας τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο γυναίκες ηλικίας κάτω των 40 ετών. Η ψυχολογική επιβάρυνση και ο κοινωνικός στιγματισμός καθιστούν επιτακτική την ανάγκη αποκατάσταση του μαστού.
Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού είναι: α) Ηλικία μετά τα 50 έτη, β) Οικογενειακό ιστορικό, ιδιαίτερα όταν η μητέρα και/ή η αδελφή εμφάνισαν καρκίνο του μαστού, γ) Πρώιμη εμμηναρχή, πριν από τα 10 έτη και όψιμη εμμηνόπαυση, μετά τα 50 έτη, δ) Γυναίκες που δεν γέννησαν ή που τεκνοποίησαν σε ηλικία άνω των 35 ετών, ε) Καρκίνος στον ένα μαστό στο παρελθόν, στ) Iνοκυστική μαστοπάθεια, ζ) Καθιστική ζωή και παχυσαρκία, η) Κάπνισμα και αλκοόλ
Πλέον στη σύγχρονη Πλαστική Χειρουργική κάθε γυναίκα μπορεί να υποβληθεί σε αποκατάσταση του μαστού ανεξάρτητα από τον είδος της θεραπείας που θα λάβει (χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία). Η επέμβαση μπορεί να γίνει συγχρόνως με την μαστεκτομή (άμεση αποκατάσταση) ή αργότερα (απώτερη αποκατάσταση) αφού η ασθενής έχει ολοκληρώσει την Ογκολογική θεραπεία (Ακτινοθεραπεία/Χημειοθεραπεία). Όσον αφορά την απώτερη αποκατάσταση συστήνεται να γίνει είτε 3 μήνες μετά την μαστεκτομή εάν δεν ακολουθήσουν συμπληρωματικές θεραπείες τύπου ακτινοθεραπεία, είτε 9 μήνες μετά την ολοκλήρωση των συμπληρωματικών αυτών θεραπειών.
Κάθε περιστατικό αντιμετωπίζεται εξατομικευμένα, όπου λαμβάνοντας υπόψη το είδος της θεραπείας και την επιθυμία της ασθενούς αποφασίζεται η καταλληλότερη τεχνική αποκατάστασης που μπορεί να είναι:
- Αποκατάσταση μαστού με χρήση διατατήρα ιστού και ενθέματος σιλικόνης. Ενδείκνυται κυρίως για ασθενής που δεν έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία. Περιλαμβάνει 2 στάδια:
1ο στάδιο: Κατά τη διάρκεια της μαστεκτομής ή μετά την ολοκλήρωση του Ογκολογικού κύκλου θεραπειών τοποθετείται ο διατατήρας ιστού κάτω από τους μύες του θώρακα. Κατόπιν στο Ιατρείο κάθε 10-15 ημέρες γίνεται διάταση (γέμισμα) του διατατήρα μέσω μιας ειδικής βαλβίδας, ανώδυνα και χωρίς ταλαιπωρία. Η όλη διαδικασία διαρκεί περίπου 3-6 μήνες.
2ο στάδιο: Με την συμπλήρωση των 3-6 μηνών γίνεται αφαίρεση του διατατήρα και τοποθέτηση του μόνιμου ενθέματος σιλικόνης. Ταυτόχρονα ενδέχεται να πραγματοποιηθεί και επέμβαση στον υγιή μαστό (αύξηση, μείωση ή ανόρθωση) έτσι ώστε να επιτευχθεί συμμετρία. - Αποκατάσταση μαστού με χρήση αυτόλογου ιστού. Ενδείκνυται κυρίως για ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ακτινοθεραπεία. Συνίσταται στη χρήση ιστών που λαμβάνονται από το ίδιο μας το σώμα. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα απαιτητική και χρονοβόρα επέμβαση, αλλά χαρίζει το πλέον φυσικό αποτέλεσμα. Συνήθως γίνεται λήψη τμήματος από την κοιλιά που βρίσκεται κάτω από τον ομφαλό (DIEP flap) και μεταφορά του στο θώρακα και στη περιοχή της μαστεκτομής όπου με μικροχειρουργικές τεχνικές γίνεται η επαναιμάτωση του κρημνού. Αποτελεί διεθνώς την μέθοδο εκλογής για την αποκατάσταση μαστού, αλλά πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα Κέντρα και από έμπειρους σε αυτή την επέμβαση Πλαστικούς Χειρουργούς.
- Αποκατάσταση μαστού με συνδυασμό ενθεμάτων σιλικόνης και αυτόλογου ιστού (λήψη μυός-δέρματος από την περιοχή της πλάτης της ασθενούς). Πραγματοποιείται συνήθως μετά από ριζική μαστεκτομή ακολουθούμενη από ακτινοβολία ή μετά από μερική μαστεκτομή για αποκατάσταση του όγκου και του περιγράμματος του μαστού.
- Αποκατάσταση μαστού με τεχνικές ογκοπλαστικής. Ενδείκνυται για ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε ογκεκτομή ή μερική μαστεκτομή (π.χ τεταρτεκτομή). Σε αυτές τις περιπτώσεις η διαφορά όγκου μεταξύ των μαστών αποκαθίσταται είτε με τη χρήση ενθεμάτων σιλικόνης είτε με τεχνικές μείωσης ή ανόρθωσης των μαστών.
Αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία αποκατάστασης του μαστού ακολουθεί άμεσα (συνήθως εντός των επόμενων 3-6 μηνών) η επαναδημιουργία του συμπλέγματος θηλής-θηλαίας άλω. Πραγματοποιείται υπό τοπική αναισθησία και συνίσταται στη χρήση τοπικού ιστού για τη δημιουργία της θηλής, ενώ η θηλαία άλω αποκαθίσταται με τη τεχνική του τατουάζ.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση του ετερόπλευρου μαστού, απαραίτητη κρίνεται και η επίτευξη συμμετρίας, οπότε ανάλογα με το περιστατικό μπορεί να γίνει: α) προφυλακτική μαστεκτομή και αποκατάσταση, όταν υπάρχουν ενδείξεις πιθανής εμφάνισης κακοήθειας, β) αυξητική στήθους, κυρίως σε μικρούς μαστούς και μετά από αποκατάσταση με διατατήρα και ένθεμα σιλικόνης στην περιοχή της μαστεκτομής, γ) ανόρθωση ή μειωτική στήθους, κυρίως σε μεσαίου και μεγάλου μεγέθους μαστούς ή μετά από αποκατάσταση με αυτόλογο ιστό.
Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία η χρήση ενθεμάτων σιλικόνης ή αυτόλογου ιστού είναι απόλυτα ασφαλείς τεχνικές και δεν σχετίζονται με την επανεμφάνιση της νόσου. Τα ενθέματα σιλικόνης είναι ασφαλή προϊόντα και φέρουν πιστοποίηση τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση (CE), όσο και από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA). Επίσης, οποιαδήποτε τεχνική αποκατάστασης πραγματοποιηθεί και σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο (άμεσα ή απώτερα) δεν επηρεάζουν την λήψη των ιατρικών αποφάσεων ως προς την ογκολογική θεραπεία και παρακολούθηση της ασθενούς.
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού σε συνδυασμό με την ενημέρωση σε θέματα αποκατάστασης μετά από μαστεκτομή αποτελούν δικαίωμα για κάθε γυναίκα χωρίς αποκλεισμούς και προκαταλήψεις.
